Podobnie określa kierowanie także Kurnal [1969]. Poza określeniami wskazanymi w lekturze obowiązkowej [Zieleniewski 1967a, s. 382—384] warto tu zwrócić uwagę na niedawno opublikowane sformułowanie: „Kierowanie to wysiłki ze strony jednej osoby (kierownika), zmierzające do wpłynięcia na zachowanie się, postawę, przekonania lub wartości innej osoby lub osób (podwładnych) w kierunku określonych zadań w danej sytuacji” [Richards 1966, s. 135],W określeniu kierowania ludźmi trzeba było podkreślić, że chodzi w nim nie o spowodowanie jakiegokolwiek zachowania się kierowanych, lecz właśnie o spowodowanie ich działania, czyli zachowania się dowolnego, niezależnie od tego, czy człowiek kierowany przez kogoś innego wybiera spośród swego zachowania się po prostu dlatego, że ten sposób zachowania się jest mu osobiście przyjemny, czy też chce się tak zachować, choć wolałby inaczej, bo działając „pod przymusem” sam dowolnie wybiera „mniejsze zło”.
Category: Technika i zarządzanie
KIEROWANIE ZESPOŁEM
W świetle tego ,wykonywanie przemocy fizycznej” jest wprawdzie kierowaniem w znaczeniu ogólnym, ale nie jest kierowaniem w węższym znaczeniu. Silniejszy zapaśnik kładąc słabszego przeciwnika „na obie łopatki” sprawia wprawdzie, że słabszy znajdzie się w pozycji zgodnej z zamiarem silniejszego, ale nie, że słabszy działa zgodnie z zamiarem silniejszego. Wrócimy do tej sprawy niżej (5.3.2.).Na kierowanie zespołem składa się regulowanie splotu działań zespołu (kierowanie zespołem jako całością) i regulowanie poszczególnych pasm działania członków zespołu ze względu na ich splatanie w całość (organizowanie i koordynowanie wewnętrznych stosunków w zespole). Kierowanie zespołem nie jest więc wprawdzie tylko sumą czynności kierowniczych, wykonywanych w stosunku do poszczególnych jego członków, niemniej przeto w wykonaniu (czyli poza preparacją) sprowadza się pod względem tech- niczym do kierowania poszczególnymi członkami zespołu.
KOORDYNACJA PASM DZIAŁANIA
Do koordynacji pasm działania w zharmonizowany i jednolicie skierowany splot działań można bowiem doprowadzić tylko przez oddziaływanie na poszczególne pasma działań, składające się na ten splot. Kierowanie, a także zarządzanie (5.1.5.) jest przypadkiem poszczególnym zarówno działania, jak i sterowania. Właśnie dlatego że tak jest, aparat pojęciowy ogólnej nauki o sterowaniu (cybernetyki) tak dobrze się nadaje do uogólnionych, a zarazem matematycznie uściślonych rozważań o zarządzaniu.Nadzwyczaj udatną próbę takiego zastosowania cybernetyki do zupełnie konkretnych zagadnień organizacji przedsiębiorstwa budowlanych i zarządzania nimi zrobił J.W. Gościński [1968]. Napisana przez niego książka jest przy tym wzorem zrozumiałego i jasnego przedstawienia złożonych zagadnień.
ZGODNIE Z POGLĄDEM
Trzeba się wprawdzie zgodzić z poglądem autora wypowiedzianym w rozmowie z piszącym te słowa, że niezmiernie wysoki stopień złożoności rzeczywiście funkcjonujących przedsiębiorstw [tamże, s. 34] stawia w niektórych przypadkach pod znakiem zapytania możliwość bezpośredniego przenoszenia cybernetycznych uogólnień do praktyki przemysłowej: niemniej jednak w zasadzie każde zdanie prawdziwe dotyczące sterowania, jeżeli zostało sformułowane adekwatnie, czyli jeśli jest prawdziwe dla wszystkich poszczególnych przypadków sterowania (i tylko dla nich), jest prawdziwe także w stosunku do zarządzania. (Oczywiście twierdzenie to jest nieodwracalne, nie każde bowiem szczegółowe zdanie, które orzeka coś prawdziwego o zarządzaniu, jest prawdziwe w stosunku do wszystkich przypadków sterowania). Cybernetyka bardzo spopularyzowała w ostatnith latach termin sterowanie. Niektórzy używają go w tym znaczeniu, w którym i my go tu stosujemy, lub nawet jeszcze szerzej w znaczeniu nadanym przeze mnie [Zieleniewski 1961b, s. 39] terminówi „oddziaływanie” (zob. też wyżej). Tak na przykład M. Mazur [1961, s. 177] określa sterowanie jako „wpływanie na dowolne zjawisko” (gdzie „dowolne” oznacza oczywiście „jakiekolwiek”).
ZASTĄPIENIE TERMINU
Zastąpienie terminu „kierowanie w szerszym znaczeniu” terminem „sterowanie” może być uzasadnione tym, że w technice słowo „kierowanie” bywa rozumiane w znaczeniu nadawania „fizycznego” kierunku (np. „kierować strumień płynu” w prawo albo w lewo. Niektórzy psychologowie, jak to stwierdził prof. E. Geblewicz w referacie wygłoszonym w maju 1968 r. „sterowanie” wykonywane przez ludzi nazywają „stosowaniem technik społecznych”). Inni autorzy, np. L. Mayre, por. [Zieleniewski 1967a, s. 381], kierowaniem nazywają określenie ogólnego kierunku, sporządzanie ramowej instrukcji dla sterującego oraz dostosowywanie w razie potrzeby sposobu działania do zmienionych warunków, podczas gdy sterowanie to dla nich wywieranie na zdarzenia wpływu pożądanego dla utrzymania kierunku zmiań zdarzeń, wytyczonego przez kierującego. Pomijając liczne inne różnice znaczenia terminu „sterowanie”, występujące głównie u pisarzy technicznych — por. [Mazur 1961, s. 175—178], zwróćmy jeszcze tylko uwagę na pewne zazębienie się terminologii Mayre’a z uwagami O. Langego [1965b, s. 22] o stosunku między kierowaniem ą regulowaniem.